Viêm xoang cấp tính là tình trạng những lỗ xoang bị tắc nghẽn dẫn đến giảm lưu thông tại các vị trí này, triệu chứng diễn ra trong khoảng bốn tuần. Mặc dù không kéo dài như bệnh mãn tính nhưng nếu không điều trị kịp thời viêm xoang cấp tính sẽ dẫn đến một số biến chứng nguy hiểm.

Xoang được định nghĩa là những hốc xương ở mặt và đầu, được phủ một lớp niêm mạc liên tục với niêm mạc mũi và có những lỗ thông với khoang mũi được gọi là lỗ thông xoang. Lớp niêm mạc có nhiệm vụ bảo vệ xoang khỏi những tác nhân gây bệnh từ bên ngoài, làm ấm và ẩm không khí hít vào. Hệ thống xoang ở đầu và mặt có tác dụng làm nhẹ đầu cũng như tạo ra một giọng nói riêng biệt cho mỗi cá thể do những thể tích và cấu trúc xoang khác nhau ở mỗi người.

Đối với người trưởng thành, có 5 đôi xoang được chia làm 2 nhóm là xoang trước và xoang sau. Ở trạng thái bình thường, những lỗ thông xoang rất thông thoáng để lưu thông dịch tiết từ xoang cũng như không khí. Khi bệnh nhân rơi vào tình trạngviêm xoang cấp tính thì lớp niêm mạc trên bề mặt các xoang bị viêm, phù nề làm tắc nghẽn lỗ thông xoang, không khí và dịch tiết không lưu thông được nên tình trạng viêm xoang cấp tính diễn ra.

Nếu virus là tác nhân gây bệnh thì sau một thời gian ngắn tình trạngviêm xoang như trên sẽ tự động khỏi và các xoang quay trở lại trạng thái thông thoáng ban đầu. Tuy nhiên, nếu sự tắc nghẽn những lỗ thông xoang vẫn tiếp tục diễn ra thì làm cho lớp niêm mạc xoang sẽ ngày càng tiết nhiều dịch hơn, khiến dịch bị ứ đọng rất nhiều, đôi khi có mủ gây ra tình trạng viêm xoang cấp tính hayviêm xoang mủ cấp. Lúc này, vì có nhiều dịch ứ đọng nên sẽ gây áp lực rất lớn lên xương đầu, mặt gây đau nhức hay còn gọi là viêm xoang nhức đầu.

Tình trạng viêm xoang này diễn ra trong khoảng thời gian là 4 tuần nên được gọi là viêm xoang cấp tính, còn nếu kéo dài hơn 8 tuần thì chuyển sang giai đoạn viêm xoang mạn tính.

Nguyên nhân của viêm xoang cấp tính có thể là do môi trường bị ô nhiễm, con người tiếp xúc với khói bụi, hóa chất mỗi ngày khiến cho bệnh có xu hướng ngày càng gia tăng. Những nguyên nhân phổ biến hơn gây ra viêm xoang cấp tính là nhiễm virus, vi khuẩn, ký sinh trùng..., biểu hiện qua những viêm nhiễm tại một số bộ phận liên quan hưviêm mũi, viêm họng,viêm Amidan, viêm nhiễm răng lợi... Một số trường hợp viêm xoang cấp tính là do dị ứng với những tác nhân từ môi trường bên ngoài như phấn hoa, lông chó mèo, vi sinh vật... được gọi là viêm xoang mũi dị ứng.

Một số yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc phải viêm xoang cấp tính đó là:

● Sốt vào mùa hè do dị ứng những tác nhân từ môi trường như phấn hoa.

● Có những bất thường về giải phẫu nhưlệch vách ngăn mũi, có mấu thịt thừa, khối u bên trong mũi.

● Người bị xơ nang, rối loạn miễn dịch, điển hình lànhiễm virus HIV.

Viêm xoang cấp tính đặc trưng bởi triệu chứng xuất hiện trong khoảng 10-14 ngày, trong khoảng thời gian này các triệu chứng không thuyên giảm mà có thể biểu hiện nặng nề từ ban đầu. Một sốtriệu chứng viêm xoang cấp tính thường gặp trên lâm sàng đó là:

● Đau nhức vùng mặt, đau từng cơn, đau nhiều vào buổi sáng, vị trí đau có thể là má đối với viêm xoang hàm, vùng giữa lông mày đối với viêm xoang trán, giữa 2 mắt đối với viêm xoang sàng trước, đau nhức bên trong đầu và đau sau gáy đối với viêm xoang bướm. Bệnh nhân khi đau sẽ có cảm giác nặng mặt vùng má 2 bên trán cũng như thái dương, đôi khi lan lên vùng đỉnh đầu và đau nhức vùng răng hàm. Đây là một trong những triệu chứng điển hình của bệnh viêm xoang cấp tính.

● Chảy mũi nước, đặc, nhầy, có màu vàng hoặc xanh, đôi khi có mùi hôi, nước mũi chảy qua lỗ mũi hoặc mặt sau cổ họng gọi là chảy dịch mũi sau. Chảy mũi nước thường chảy cả 2 bên mũi

● Sổ mũi, nghẹt mũi nhiều gây khó thở, nghẹt mũi nhiều hơn khi nằm và tăng lên vào buổi tối, có thể dẫn đến giảm khứu giác.

● Một số triệu chứng khác đi kèm như ù tai, đau tai, nhức đầu, ho, mệt mỏi, sốt, buồn nôn...

Viêm xoang cấp tính nếu không được chữa trị kịp thời thì sẽ để lại một số biến chứng nguy hiểm như viêm xoang mạn, viêm mũi,viêm họng mạn tính, viêm đường hô hấp, viêm tai giữa cấp, viêm thận, viêm khớp... Không thể không nhắc đến một biến chứng rất nguy hiểm khi bị viêm xoang cấp tính đó là mù mắt. Viêm xoang cấp tính có thể dẫn đến tình trạng viêm tấy hốc mắt, áp – xe mí mắt,viêm dây thần kinh thị giác, viêm túi lệ của mắt rồi sau đó là giảm thị lực và mù một cách đột ngột. Ở trẻ em thì viêm xoang cấp tính có thể gây ra biến chứng là viêm xoang sàng xuất ngoại, biểu hiện là có túi mủ hình thành ở góc trong của ổ mắt đứa trẻ. Hoặc cũng có thể viêm xoang cấp tính sẽ gây ra cốt tủy viêm xương hàm trên làm sưng phồng má, dưới ổ mắt của trẻ. Vàbiến chứng viêm xoang cấp tính nguy hiểm nhất đó là cũng có thể dẫn đến tử vong.

Viêm xoang cấp tính do virus gây ra sẽ tự động khỏi sau 1 thời gian ngắn mà không cần phải điều trị, còn đối với những viêm xoang cấp tính khác thì việc điều trị chủ yếu là để làm thuyên giảm những triệu chứng mà nó gây ra, có thể áp dụng các phương phápđiều trị viêm xoang cấp như sau:

● Dùng nước muối loãng để vệ sinh mũi

● Dùng những thuốc chống nghẹt mũi để xịt mỗi ngày, có thể là Corticosteroid.

● Thuốc giảm đau như Aspirin, Acetaminophen, Ibuprofen...

● Thuốc kháng sinh nếu như viêm xoang quá nặng.

● Áp dụng liệu pháp miễn dịch nếu là viêm mũi xoang dị ứng, phương pháp này có nghĩa là tiêm phòng dị ứng để giúp cơ thể có khả năng phản ứng lại những dị nguyên bên ngoài, ngăn chặn những triệu chứng dị ứng của cơ thể.

Để ngăn ngừa viêm xoang cấp tính cũng như viêm xoang mủ thì người bệnh cần có lối sống lành mạnh, vệ sinh thân thể và môi trường sống thường xuyên để đề phòng bệnh. Đồng thời, khi có bất cứ dấu hiệu bất thường nào, không nên chủ quan mà cần đến khám chuyên khoa để được điều trị kịp thời, tránh những biến chứng không mong muốn.